In BNR Zakendoen met  werd Arjen Paardekooper vandaag geïnterviewd in het kader van zijn nieuwe boek "Handleiding voor de commissaris (en toezichthouder)". Nu heb ik het boek niet gelezen maar Paardekooper benoemt in ieder geval wel op een concrete manier hoe groepsdruk / groepsdynamiek het stellen van (kritische) vragen in de weg kan staan.

Paardekooper over (niet functionerende) commissarissen en raden van commissarissen:

"[...] Wat er gebeurt is dat er groepsdynamiek ontstaat. Vooral als een groep te lang bij elkaar is, durven mensen elkaar niet meer kritisch aan te spreken. Geen kritische vragen aan elkaar durven te stellen. Ook dus ook commissarissen onderling. Ik heb bijvoorbeeld met verbazing gekeken naar KLM. KLM heeft een raad van commissarissen waarbij twee commissarissen de maximale termijn van twaalf jaar overschrijden. Daar zit nu een groep bij elkaar waarvan drie commissarissen al vele jaren bij elkaar zitten. Twee zelfs dertien jaar. Die gaan elkaar geen kritische vragen meer stellen. [...] Er wordt te weinig doorgevraagd. Dat durft men ook niet. [...]"

Andere punten die aan bod kwamen (waarvan een aantal bij mijn weten nog wel wetenschappelijk discutabel zijn):

  • Het uitgangspunt van een commissaris, als grondhouding, moet vertrouwen in de bestuurder zijn.
  • Het opleiden van commissarissen - bijvoorbeeld aan een universiteit - is niet mogelijk (dit is een verkoopverhaal).
  • Een positief-kritische houding begint met een moreel kompas.
  • Bestuurders moeten toezichtliefhebbend zijn; zin hebben in commissarissen die kritisch doorvragen.
  • Een doorvragende houding is essentieel.
  • Neem een vrouw in de raad van commissaris.

Terugluisteren kan hier (vanaf 15:14)