In deze bijdrage vind je diverse denkvragen voor het thema herfst.
De doelgroep van deze bijdrage zijn met name juffen en meesters in het
basisonderwijs en ouders van (kleine) kinderen. Het zijn vragen die wat
ons betreft kunnen
worden gesteld aan alle leerlingen / kinderen (dus niet alleen aan
hoogbegaafde kinderen zoals soms ten onrechte bij de denksleutels wordt gedacht).
(eerste versie 30-10-2016 / laatste update 09-10-2018)
 |
Over deze vragenlijst
In navolging op wat we in een eerdere bijdrage hebben geschreven, gebruiken we voor de indeling van vragen de denksleutels-aanpak (The thinking keys van Ryan). We willen hiermee om te beginnen laten zien hoe deze denksleutels in de praktijk uitpakken maar, belangrijker, willen we hiermee onderzoeken of de ideeën achter deze indeling waargemaakt kunnen worden. Onderstaande soorten vragen moeten namelijk volgens Ryan zowel tot kritisch denken als tot creatief denken aanzetten. We zijn wel benieuwd in hoeverre dit in de praktijk wordt waargemaakt.Deze denkvragen zijn allemaal startvragen. In dit artikel vind je meer informatie over het verschil tussen hoofdvragen, startvragen en doorvragen.
Tip: als je onderstaande vragen wilt inzetten - dus als je concreet kids hierop wilt bevragen - maak ze je dan wel eerst even eigen. Dit kan met zich meebrengen dat je soms andere woorden gebruikt (meer passend bij jouw taalgebruik) of dat je eerst oefent met een bepaalde intonatie. Als het jouw vragen zijn, zullen ze een kind eerder aanzetten tot kritisch en creatief denken. Natuurlijk staat het je sowieso vrij om ze waar nodig te veranderen als je ze gaat inzetten.
Voorbeeld. Gebruik bijvoorbeeld bij de Picture-vraag een ander plaatje of laat de leerlingen / je kind zelf iets zien. Het is trouwens nog beter als je een kind zover krijgt dat ze zelf vragen gaan bedenken (laat ze hiertoe vrij associëren; laat ze woorden bedenken die met de herfst hebben te maken).
Lees ook: betere vragen stellen en doorvragen
- Meer dan 20 tips en adviezen waardoor je nog betere vragen kunt gaan stellen.
- Meer dan 50 alternatieve vragen aan je kind in plaats "hoe was het vandaag op school?".
- Maak een museumbezoek met je kind nog leuker met deze 25 vragen.
- Snelcursus doorvragen: gebruik deze negen manier om bij een kind door te vragen.
Lijst met vragen die je kunt stellen over het onderwerp herfst:
Het tegenovergestelde (The Reverse)
De wat-als (The What If)
Het nadeel (The Disadvantages)
De combinatie (The Combination)
De GTV: Groter / Toevoegen / Vervangen (The BAR)
Het alfabet (The Alphabet)
De variatie (The Variations)
Het plaatje (The Picture)
De voorspelling (The Prediction)
Het ander gebruik (The Different Uses)
Het zotte (The Ridiculous)
De overeenkomst (The Commonality)
De vraag (The Question)
De brainstorm (The Brainstorming)
De uitvinding (The Inventions)
De stenen muur (The Brick Wall)
De constructie (The Construction)
De gedwongen relatie (The Forced Relationships)
Het alternatief (The Alternative)
De interpretatie (The Interpretation)
Zitten er leuke, waardevolle vragen tussen? Hopelijk. Heb je ondertussen zelf andere vragen of heb je vraagcategorieën die nog beter aanzetten tot creatief en/of kritisch denken? Die dus verdergaan dan de vraagcategorieën van Ryan? We horen / lezen het graag!!
- Wat zie je nooit in de herfst?
- Wat hoor je niet in de herfst?
- Welke drie dingen doe je nooit in de herfst?
- Wat kun je nooit vieren in de herfst?
- Welke drie zaken moet je nooit weggooien tijdens de herfst?
De wat-als (The What If)
- Wat zou er gebeuren als er geen herfst meer zou zijn?
- Stel je zou altijd herfstvakantie hebben maar je zou geen vriendjes of vriendinnetjes hebben. Zou je hiervoor kiezen?
- Wat zou je liefst in de herfst willen doen (en dan alleen kan) als alles kan en mag?
- Stel je krijgt geen herfstvakantie omdat je niet goed je best hebt gedaan op school. Zou je dan harder je best doen?
- Wat als door de opwarming van de aarde we nooit meer sneeuw, hagel, ijzel e.d. hebben. Zouden we de winter dan niet beter herfst kunnen noemen?
- Stel in de herfst vallen de blaadjes niet meer van de boom maar komen juist de bloemen op. Zou jij dit dan nog de herfst noemen?
- Stel je ouders zouden minder gaan werken zodat ze thuis meer bij je kunnen zijn. Je kunt in de herfstvakantie echter geen leuke dingen doen want er is te weinig geld hiervoor. Wat zou je kiezen?
 |
Het nadeel (The Disadvantages)
- Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van vallende bladeren?
- Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van kastanjes?
- Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van regenbuien?
- Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van het verzetten van de klok met een uur terug?
- Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van de vogeltrek?
De combinatie (The Combination)
- Neem de (belangrijkste) eigenschappen van een kastanje en een eikel. Wat krijg je als je deze twee vervolgens met elkaar combineert?
- En wat krijg je - gezien hun eigenschappen - als je een regenbui met een bladblazer samenvoegt?
- Wat typeert een rozenbottel en een kabouter-paddenstoel en wat krijg je als je de eigenschappen van deze twee met elkaar combineert?
- Wat krijg je als er heel veel egels zijn tijdens het in de plassen stampen?
- Welk beeld verschijnt voor je als je een walnoot en een regenbui combineert?
De GTV: Groter / Toevoegen / Vervangen (The BAR)
- Neem een paddenstoel: Je mag één onderdeel groter maken. Wat zal het zijn en wat krijg je dan?
- Voeg nu wat toe wat je kunt zien tijdens een boswandeling. Wat is het?
- Vervang tot slot nog een onderdeel van wat je bedacht hebt met iets wat je tijdens de herfst veel ziet in school. Wat ga je vervangen?
- Wat hebt je uiteindelijk bedacht en hoe zou je het noemen?
Het alfabet (The Alphabet)
- Wat zijn goede namen voor kabouter-paddenstoelen-huisjes (en hoe zien ze er dan uit)? De A van ..., de B van ..., et cetera.
- Geef goede namen aan plassen waar je in kunt springen: de A is van ..., de B is van ..., et cetera.
- Je mag aan grote stormen namen geven (zoals ook bij orkanen gebeurt). Welke namen zou je geven? De A is van ...? De B is van ... ? Et cetera
- Welke tv-programma's zouden altijd in de herfstvakantie uitgezonden moeten worden? de A is van ..., de B is van ..., et cetera.
- Wat zijn de beste plekken voor vogels om naar toe te trekken? De A is van ..., et cetera.
- Wat zijn goede namen voor spinnen? De A is van ..., et cetera.
De variatie (The Variations)
- Op hoeveel (en welke) (slimmere) manieren zouden vogels naar het zuiden kunnen trekken?
- Op hoeveel (en welke) manieren kun je in een plas springen?
- Op hoeveel (en welke) manieren kun je voorkomen dat een boom kaal wordt?
Het plaatje (The Picture)
- Wat heeft onderstaand plaatje te maken met de herfst?
 |
- Zijn er over 50 jaar meer of minder bomen waarvan de blaadjes vallen?
- Heb je in de school van de toekomst ook nog herfstvakantie?
- Gaan robots in de toekomst gevallen bladeren opruimen (en wanneer dan)?
- Ga jij later meer of minder in plassen springen?
- Zullen er over 50 jaar nog van die vervelende regenbuien zijn of zullen wij dit kunnen gaan voorkomen?
Het ander gebruik (The Different Uses)
- Bedenk 10 dingen die je met een kastanje kunt doen.
- Bedenk 5 andere dingen waarvoor een pompoen handig is.
- Wat kun je nog meer met regenlaarzen doen?
- Wat kun je allemaal met blaadjes van de boom doen?
- Waarvoor zijn grote plassen water nog meer handig?
- Wat kun je allemaal met een pompoen doen?
Het zotte (The Ridiculous)
- Wat zijn goede redenen om te besluiten de herfst af te schaffen?
- Waarom zou de herfstvakantie zes weken moeten zijn en de zomervakantie maar één week?
- Wat zijn goede redenen om tijdens de herfst niet de klok een uur terug te zetten?
- Welke argumenten zijn er om vanaf nu alleen maar huizen te bouwen in de vorm van een paddenstoel?
- Waarom zouden we moeten gaan verbieden dat kinderen met laarzen in plassen springen?
- Geef eens redenen waarom we geen kastanje-poppetjes meer zouden moeten maken?
De overeenkomst (The Commonality)
- Wat zijn de overeenkomsten tussen regellaarzen en een zak met eikels?
- Wat zijn de overeenkomsten tussen pompoenen en spinnen?
- Wat zijn de overeenkomsten tussen een herfstvakantie en een kabouter?
- Waarin zijn een eekhoorn en een hark aan elkaar gelijk?
De vraag (The Question)
- Geef vijf vragen waarbij het antwoord "herfst" is.
- Welke drie vragen hebben als antwoord "paddenstoel"?
- Op welke vijf vragen is "nee, in de herfst natuurlijk" het antwoord?
- Welke vier vragen hebben "een pompoen" als antwoord?
- Op welke vragen is het antwoord "een bladblazer!" een goed antwoord?
- Op welke vijf vragen zou "een bladerhoop" een mogelijk antwoord kunnen zijn?
 |
- Hoe kun je voor elkaar krijgen dat de herfstvakantie langer wordt?
- Hoe kun je ervoor zorgen dat het nooit meer regent?
- Hoe krijg je voor elkaar dat het kastanje-poppetje dat je hebt gemaakt ook kan bewegen?
- Hoe kun je de allergrootste moddertaart maken die je kunt bedenken?
- Hoe kun je ervoor zorgen dat je stoepkrijttekening blijft bestaan ondanks dat het gaat regenen?
- Hoe krijg je voor elkaar dat slakken niet meer een gevaarlijke, drukke weg oversteken?
De uitvinding (The Inventions)
- Kun je een machine bedenken die automatisch kastanjes uit de boom gooit?
- Kun je een apparaat bedenken die spinnen in je huis opspoort?
- Kun je een ding bedenken die van pompoenen Halloweenmaskers maakt?
De stenen muur (The Brick Wall)
- Veel mensen blijven binnen tijdens regenbuien. Hoe kun je dit veranderen?
- Blaadjes die van de boom vallen wordt door de gemeente (vaak) opgeruimd en meegenomen als afval. Kan er ook op een andere manier met vallende bladeren worden omgegaan (anders dan ze te laten liggen)?
- Je mag niet met schone kleren in plassen springen. Hoe zou dit anders kunnen (met toch hetzelfde resultaat)?
- Als er een egeltje de weg oversteekt dan stoppen auto's niet. Welke alternatieven zijn er om de egeltjes te helpen?
De constructie (The Construction)
- Hoe kun je zo een zo goed mogelijk bed maken met alleen maar kastanjes?
- Hoe bouw je een vliegtuig van paddenstoelen?
- Hoe bouw je een paraplu met enkel je oude schoolboeken, een vork, je broodtrommel en wat touw?
De gedwongen relatie (The Forced Relationships)
- Probleem! Een spin zit in de hoek van je kamer. Hoe krijg je hem weg als je enkel dennenappels mag gebruiken?
- Oeps. Je bal is door de herfstwind in een diepe plas water gewaaid. Je kunt er niet bij en de plas ingaan is geen optie. Het enige dat je bij je hebt, is een zak met een oneindig aantal bramen. Hoe krijg je de bal uit de plas?
Het alternatief (The Alternative)
- Hoe kun je bladeren opruimen zonder je handen te gebruiken?
- Hoe kun je kastanjes uit de boom krijgen zonder een steen of stok te gooien?
- Hoe kun je toch een Halloween-pompoenmasker maken als je geen pompoen hebt?
De interpretatie (The Interpretation)
- De klok wordt tijdens de herfst een uur teruggezet. De wintertijd gaat dan in. Wat is de reden dat we niet zeggen dat de herfsttijd ingaat?
- De buurman blaast alle gevallen blaadjes met een bladblazer jullie tuin in. Wat kan de reden hiervoor zijn?
- Tijdens de herfstvakantie wordt aangebeld: je juf staat voor de deur en ze heeft drie eekhoorns en een hark bij zich. Waarom?
- Je gaat het bos in. Als je het bos inloopt, blijkt dat bovenin een boom een vriendje zit. Hij heeft een bos rozenbottels bij zich. Wat doet hij daar?
Zitten er leuke, waardevolle vragen tussen? Hopelijk. Heb je ondertussen zelf andere vragen of heb je vraagcategorieën die nog beter aanzetten tot creatief en/of kritisch denken? Die dus verdergaan dan de vraagcategorieën van Ryan? We horen / lezen het graag!!
