Waarom zou je kinderen in aanloop tot en tijdens de kerstvakantie ook niet stimuleren kritisch en creatief te denken? Met deze vraag in gedachten hebben we speciaal voor leerkrachten en ouders een vragenlijst opgesteld met vragen over Oud en Nieuw. 
Laatste update 12-12-2018

Over de kunst van het stellen van vragen en doorvragen

Denksleutels-vragen?

Net als in onze denk-stimulerende vragenlijsten met vragen over Sint en Piet en met vragen over de winter, hebben we bij het opstellen van onderstaande denkvragen de denksleutels van Ryan gebruikt (zoals hier uitgebreid beschreven). Ten eerste om te laten zien hoe deze denksleutels in de praktijk 'werken' en ten tweede om te onderzoeken of de ideeƫn achter deze indeling waargemaakt kunnen worden. De vragen moeten namelijk - zo stelt Ryan - zowel het kritisch denken als het creatief denken van kinderen en jongeren stimuleren. Nu zijn wij wel benieuwd of dit echt zo is. Dus heb je de vragen ingezet dan horen we graag het resultaat.

Wil je eerst meer weten over het stellen van denk-stimulerende vragen: klik dan hier.  

Ons advies is wel om onderstaande vragen niet altijd letterlijk in te zetten: maak ze je eerst even eigen. Gebruik vooral je eigen taal, je eigen intonatie en dergelijke. Of leid bijvoorbeeld de vragen in met behulp van een gemeend compliment. Het zal zo mogelijk eerder leiden tot betere antwoorden. Of nog beter: dat de leerlingen / jongeren zelf dit soort creatieve vragen en kritische vragen gaan stellen. En tip 2: vergeet natuurlijk niet door te vragen.
 

Denkstimulerende vragen over Oud en Nieuw:


Het tegenovergestelde (The Reverse)

  • Wat zie je nooit op 1 januari?
  • Wat hoor je niet met Oud en Nieuw?
  • Welke drie zaken zou jij nooit eten tijdens de jaarwisseling?
  • Wat kun je nooit meer vieren na het winnen van 30 miljoen met de Oudejaarsloterij?
  • Wat moet je nooit weggooien na het eten van een oliebol?


De wat-als (The What If)

  • Wat zou er gebeuren als we nooit meer Oud en Nieuw vieren?
  • Wat zou je belangrijker vinden om te vieren als je ook op 1 januari jarig bent: Oud en Nieuw of je verjaardag?
  • Wat zou je doen als je nooit meer Oud en Nieuw mocht vieren maar je kreeg wel 200 euro op iedere Oud en Nieuw-avond?
  • Stel je moet in je eentje Oud en Nieuw vieren maar je zit wel op het mooiste eiland van de wereld, inclusief een mooi hotel, goed eten e.d; zou je het doen?
  • Wat zou er met Oud en Nieuw gebeuren als we geen tijd meer hadden?

Het nadeel (The Disadvantages)

  • Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van oliebollen?
  • Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - voor mensen die met Oud en Nieuw moeten werken?
  • Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van het winnen van de Staatsloterij?
  • Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van siervuurwerk?
  • Wat zijn de nadelen - en hoe kun je dit verbeteren - van goede voornemens?


Over de kunst van het stellen van een goede kritische en creatieve vraag


De combinatie (The Combination)

  • Neem de (belangrijkste) eigenschappen van een siervuurpijl en een oliebol. Wat krijg je als je deze twee vervolgens met elkaar combineert?
  • En wat krijg je als je een champagnekurk met een nieuwjaarsconcert combineert?
  • Wat typeert een oudejaarsconference en de nieuwjaarsduik en wat krijg je als je deze twee met elkaar combineert?
  • Wat krijg je als je een vuurwerkshow met een oliebollenkraam combineert?
  • Welk beeld verschijnt voor je als je een nieuwjaarsduik met een wenskaart combineert?

De GTV: Groter / Toevoegen / Vervangen (The BAR)

  • Neem een vuurpijl: Je mag Ć©Ć©n onderdeel groter maken. Wat zal het zijn en wat krijg je dan?
  • Voeg nu wat toe wat je met name aan het eind van het jaar kunt kopen in een supermarkt. Wat is het?
  • Vervang tot slot nog een onderdeel met iets wat je met name kunt vinden in Amsterdam. Wat ga je vervangen?

Het alfabet (The Alphabet)

  • Welke nieuwjaarswensen kun je hebben? De A van ..., de B van ..., et cetera.
  • Geef namen aan sierwerk-potten: de A is van? De B is van ? ...
  • Welke oliebollen zou je moeten kunnen kopen? De A is van ...? De B is van ...
  • Benoem onderwerpen waarover een jaaroverzicht op TV zou moeten komen: de A is van ..., de B is van ..., et cetera.
  • Wat zijn de beste plekken om Oud en Nieuw te vieren? De A is van ... et cetera.

De variatie (The Variations)

  • Op hoeveel manieren kun je een appelflap opeten?
  • Op hoeveel manieren kun je een sterretje vasthouden?
  • Op hoeveel manieren kun je een champagnefles ontkurken?
  • Op hoeveel manieren kun je binnen een minuut een miljoen besteden dat je hebt gewonnen met een oudejaarsloterij?
  • Op hoeveel manieren kun je een vuurwerkvrije zone verdedigen tegen binnenvliegende vuurpijlen?

Het plaatje (The Picture)

  •  Wat denkt dit meisje?


De kunst van het stellen van de juiste vraag


De voorspelling (The Prediction)

  • Welke nieuwjaarwensen worden over 50 jaar niet meer gewenst?
  • Voorspel hoe vuurwerk over 20 jaar wordt afgestoken.
  • Hoe denk je dat over 100 jaar de beste wensen worden uitgewisseld met mensen die 20 kilometer verderop zitten?
  • Hoe zal over 10 jaar het sport-jaaroverzicht eruitzien?
  • Hoe bestrijdt de politie over 30 jaar het overlast met Oud en Nieuw?

Het ander gebruik (The Different Uses)

  • Bedenk 10 andere dingen die je ook met een champagnekurk kunt doen.
  • Bedenk 5 andere manieren waarop je elkaar - in plaats van dit te zeggen of een berichtje te sturen - ook iemand tijdens Oud en Nieuw gelukkig nieuwjaar kunt wensen.
  • Wat kun je nog meer met siervuurwerk doen dan het afschieten om het te bekijken? Noem 3 dingen.

Het zotte (The Ridiculous)

  • Kun je argumenten bedenken waarom school je zou moeten verplichten met Oud en Nieuw 's nachts op school te zijn?
  • Kun je een reden bedenken waarom we vuurwerk enkel zouden mogen afsteken in onze eigen badkamer?
  • Wat zou een goede reden zijn om mensen te verplichten altijd ieder jaar drie strijkers te laten afsteken?

De overeenkomst (The Commonality)

  • Wat zijn de overeenkomsten tussen een oliebol en een oudejaarsconference?
  • Wat zijn de overeenkomsten tussen een klok die aftelt tot twaalf uur en een nieuwjaarsduik?
  • Wat zijn de overeenkomsten tussen een volle champagnefles en een sterretje?
  • Waarin zijn een in de brand gestoken kerstboom en een nieuwjaarsconcert hetzelfde?

De vraag (The Question)

  • Welke vijf vragen hebben als antwoord "een nieuwjaarsduik"?
  • Geef drie vragen waarbij het antwoord "carbidschieten" is.
  • Op welke vijf vragen is "vuurwerkshow" het antwoord?
  • Welke vier vragen hebben "jaaroverzicht" als antwoord?
  • Op welke zes vragen is het antwoord "oudejaarsconference"?

De brainstorm (The Brainstorming)

  • Hoe krijgen we minder oogschade door vuurwerk?
  • Hoe krijgen we voor elkaar dat er geen rijen meer zijn bij oliebollenkramen?
  • Hoe krijgen we voor elkaar dat een nieuwjaarsduik ook echt afzien is als de temperatuur te hoog is?
  • Hoe kunnen we voor elkaar krijgen dat er in iedere stad genoeg deskundigen zijn om groot georganiseerd vuurwerk af te steken?
  • Hoe krijg je voor elkaar dat mensen niet voortijdig vuurwerk afsteken?
  • Hoe kun je iedereen in Nederland tegelijkertijd gelukkig nieuwjaar wensen?
  • Hoe kun je ervoor zorgen dat alle vuurpijlen enkel op straten landen en niet in tuinen?
  • Hoe kun je voor elkaar krijgen dat dieren niet meer schrikken van het vuurwerk zonder dat je het afschieten van vuurwerk verbiedt of de knallen verbiedt?

De uitvinding (The Inventions)

  • Kun je een machine bedenken die automatisch champagnekurken vangt?
  • Kun je een machine bedenken die automatisch na Oud en Nieuw de ballen uit de kerstboom halen?




De stenen muur (The Brick Wall)

  • Mensen willen niet graag alleen zijn met Oud en Nieuw. Hoe kun je dit veranderen?
  • Hulpverleners moeten werken met Oud en Nieuw. Hoe kun je dit veranderen?
  • De overheid heeft regels gesteld rond het afschieten van vuurwerk. Hoe krijg je voor elkaar dat er geen regels meer gelden?

De constructie (The Construction)

  • Hoe kun je zo een zo hoog mogelijke stapel oliebollen maken met enkel gebruik van Duct Tape?
  • Hoe bouw je een zo hoog mogelijk vreugdevuur van wijnkurken en partyhapjes?
  • Hoe bouw je vuurwerkpijlvanger met enkel wc-papier, een vork en touw?

De gedwongen relatie (The Forced Relationships)

  • Hoe krijg je een vuurpijl uit een boom met enkel paperclips?
  • Hoe kom je zo snel mogelijk in Wenen om het nieuwjaarsconcert bij te wonen als je enkel papier mag gebruiken?

Het alternatief (The Alternative)

  • Op welke drie manieren kun je een waaiercake aansteken zonder een aansteker of aansteeklont te gebruiken?
  • Hoe kun je een nieuwjaarsduik nemen zonder water?
  • Op welke vijf anderen manieren kun je een champagnefles openen zonder je handen te gebruiken?

De interpretatie (The Interpretation)

  • Je buurman zit op het dak en schreeuwt hardop de laatste oudejaarsconference van Guido Weijers. Wat kan de reden hiervoor zijn?
  • Op bezoek bij je familie op 1 januari komt iemand binnen met een ketting van oliebollen om zijn of haar nek. Waarom?
  • Precies om 0.00 tijdens Oud en Nieuw gaat de bel. Maar dan ook precies om 0.00. Wie staat er aan de deur en waarom?
  • Je staat ineens bovenop een skischans; klaar om naar beneden te gaan voor het traditionele nieuwjaarsspringen in Garmisch-Partenkirchen. Waarom sta je daar ineens?

Zitten er goede vragen tussen? Hopelijk. Heb je ondertussen zelf andere leuke vragen of heb je vraagcategorieƫn die nog beter aanzetten tot creatief denken of kritisch denken? Die dus verdergaan dan de vraagcategorieƫn van Ryan? We horen / lezen het graag!