Veel ouders zullen het herkennen: je komt je kind ophalen van school, of je kind komt thuis van school, en je vraagt vol enthousiasme naar hoe de dag was. Maar in plaats van een uitnodigend antwoord, krijg je een antwoord van niets. Het antwoord gaat niet verder dan "goed" of "ok". Of je krijgt enkel wat chagrijn terug (en je denkt: "Oh help, de puberfase is begonnen"). Soms probeer je nog door te vragen met "En wat heb je allemaal gedaan?" maar ook dat start niet echt het gesprek. In dit artikel vind je een lijst met betere vragen om te stellen.

Eerste versie: 23 juni 2017
Weer actueel: 25 augustus 2023

Weblog over de kunst van het stellen van vragen en doorvragen

Het probleem met "Hoe was het op school?"

Hoe goed bedoeld ook, de vraag "Hoe was het op school?" kan om meerdere redenen niet goed landen. De vraag kent twee problemen:
  • De vraag is voor een kind vaak een te open vraag. Je kunt het vergelijken met het stellen van de vraag aan een oudere: "Hoe was je leven?" Tja, wat moet je dan antwoorden? Soms goed, soms slecht, soms gebeurde er veel, soms was het saai. Waar moet je beginnen met antwoorden?
  • De vraag is te clichĆ©. We kennen allemaal wel de vraag "Hoe gaat het met je?" die volwassenen elkaar kunnen stellen. Hoe vaak is niet het antwoord: "Goed", terwijl er van alles aan de hand kan zijn. De vraag is mogelijk zo standaard dat je kind (onbewust) zich niet uitgenodigd voelt worden echt de vraag te beantwoorden.

Tips voor het starten van een gesprek met je kind over de schooldag

Door het stellen van andere vragen kun je dit misschien voorkomen. Daarom vind je hieronder een lijst met 60 vragen die je ook aan je kind kunt stellen na een schooldag. Eerst hebben we echter nog een aantal tips:

  • Geef eerst een oprecht compliment. Zoals we eerder hebben geschreven, geeft een goed, gemeend compliment een open houding. Stel vervolgens een goede vraag. Een voorbeeld: "Jij komt met plezier naar buiten; [vraag]." of "Jij zit heerlijk onder het zand; [vraag]." Geef natuurlijk niet dit compliment - wat heb je een plezier - aan je puberzoon of puberdochter die de hele wereld op dat moment waarschijnlijk gitzwart ziet. šŸ˜’ šŸ˜€
  • Stel eerst een gesloten vraag naar iets wat voor de hand ligt. Vaak hoor je dat het goed is om open vragen te stellen in plaats van gesloten vragen. Dit is - zo zullen we nog uitgebreid toelichten - niet bewijsbaar waar. Sterker, in veel gevallen doe je er goed aan om te beginnen met een goede gesloten vraag. Ook dit stemt iemand vaak eerder positief. Vervolgens ga je doorvragen (zie hieronder). Je kunt dus beter de vraag stellen: "Heeft juf nog iets voorgelezen?" in plaats van "Wat heeft juf vandaag voorgelezen?"
  • Kies een onderwerp / thema /doel. Een probleem met "Hoe was je dag?" is dat deze vraag dus erg algemeen is (zie hierboven). Je kunt beter je kind bevragen op een bepaald onderwerp. Denk aan: wat heb je geleerd, pesten, relatie met juf, vriendjes en/of vriendinnetjes, de pauze, spelling, een lerende houding, et cetera. Tip: wissel natuurlijk de onderwerpen af.
  • Wacht even met het starten van het gesprek. Maak niet de fout om je kind direct op het schoolplein of in de auto met allerlei vragen te vermoeien. Ook al stel je goede vragen dan nog kan het beter zijn even rust te nemen. Bedenk dat je zelf  na een lange dag op je werk vol gedoe ook niet altijd zin hebt om daar meteen over te praten.
  • Denk ook na over hoe je gaat doorvragen. Als je een goede eerste vraag hebt gesteld (vaak gesloten) ga je doorvragen. In deze bijdrage vind je voorbeelden van hoe en waarop je kunt doorvragen. Je begint bijvoorbeeld met de vraag: "Zijn er ook kindjes die het lekker vinden om alleen te zijn in de pauze?" om vervolgens te vragen: "Hoe weet je of ze dit echt lekker vinden?". Overweeg op z'n tijd ook eens een gedachte-experiment te stellen. Dit zijn namelijk ideale startvragen om een onderwerp (hoofdvraag / hoofdthema) te bespreken. Dit zijn vragen die beginnen met "Stel dat ..." of "Wat als ..." (zie ook onderstaande vragenlijst). Trouwens nog even over dat doorvragen: je werkt niet bij de recherche hĆ©!? Pas op dat je niet doorschiet... šŸ˜
  • Misschien wel de belangrijkste tip: Vergeet niet dat je met jouw vraag laat zien wat jij belangrijk vindt. Ik stel vaak de vraag: "Heb je nog een vraag gesteld?". Of een variant hiervan. Ik vind het belangrijk dat kinderen nieuwsgierig blijven en de moed houden om aan anderen vragen te stellen. Niet verrassend natuurlijk. Door hier vaak naar te vragen, laat ik doorklinken dat ik dit waardevol vind.

De vragenlijst met alternatieve vragen voor de "Hoe was het op school vandaag?"-vraag

Hieronder vind je de vragenlijst. Zoals uitgelegd in andere bijdragen: vergeet niet de vragen je eigen te maken / door te vertalen naar waar jij mee bezig bent. Maak ze waar nodig open of gesloten. Verander hij in zij, of bijvoorbeeld juf in meester. Gebruik eventueel het woordje "eigenlijk" of begin de vraag met "Wat ik me afvroeg ..." om te laten dat je vraag voortkomt uit jouw vragende, onderzoekende, nieuwsgierige houding. Je wordt hiermee een goed voorbeeld voor je kind (je toont een lerende houding en oprechte interesse) Ć©n de vraag zal eerder beantwoord worden.

"Wat ik me vandaag afvroeg, wie in de klas is eigenlijk het meest tegenovergesteld van hoe jij bent?"

  1. Heb je vandaag nog een goede vraag gesteld?
  2. Heb je vandaag nog iemand bedankt?
  3. Heb je vandaag nog iemand kunnen helpen?
  4. Heeft iemand nog wat gedaan wat heel aardig / onaardig was?
  5. Heeft juf nog iets voorgelezen? (welk boek was dit?)
  6. Hoe heeft iemand anders jou vandaag geholpen?
  7. Fouten maken mag dus ik ben wel benieuwd: wat was je grootste fout vandaag?
  8. Heb je nog iemand zien huilen vandaag op school?
  9. Is er een vraag over deze schooldag waarvan je hoopt dat ik deze zou stellen?
  10. Met welke vijf kindjes heb je vandaag gepraat?
  11. Met wie heb je gegeten in de pauze? (vervolgvraag: deden jullie nog iets naast het eten? vervolgvraag: waar kletsen jullie dan over?)
  12. Met wie ontdek je het liefst nieuwe dingen?
  13. Stel dat er marsmannetjes kwamen die Ć©Ć©n iemand zou meenemen, wie zou dit dan mogen zijn?
  14. Stel dat je zelf mocht kiezen, naast wie zou je dan het liefste willen zitten?
  15. Stel dat jij qua pesten iets in de groep zou mogen veranderen, wat zou dit dan zijn?


De kunst van het stellen van vragen en doorvragen bij je schoolgaande kinderen


  1. Stel een kind zou gaan verhuizen, wie hoop je dan dat dit zou zijn?
  2. Stel je kon onzichtbaar zijn, wat zou je dan op school doen?
  3. Stel jij bent morgen juf; wat zou je dan als eerste veranderen?
  4. Stel je kon de gedachten lezen van je juf, wat zou je dan willen weten?
  5. Stel jij was juf, welk onderdeel / vak / … zou je dan meteen veranderen?
  6. Stel juf zou mij vanavond bellen, wat zou zij mij dan willen vertellen?
  7. Stel wij zouden morgen van plek veranderen - dus ik ga naar school - wel advies zou je mijn dan geven?
  8. Waar had iedereen het vandaag over? Wat was het gesprek van de dag?
  9. Waar had je vandaag graag meer tijd voor gekregen?
  10. Waar kijk je morgen naar uit?
  11. Waar moest je vandaag het hardste om lachen? (of nog met een gesloten vraag beginnen: En, heb je nog gelachen vandaag?)
  12. Waar speel je het meest mee in de pauze?
  13. Waar zullen de meesters en juffen over praten na schooltijd / in de pauze / …?
  14. Wanneer was je het laatst bang / angstig / [andere eigenschap] op school?
  15. Wanneer was je het gelukkigste / meest blij vandaag op school?


Vragen en doorvragen bij je schoolgaande kinderen


  1. Wanneer was je je aan het vervelen?
  2. Was iemand er vandaag niet?
  3. Wat denk je dat je moet leren op school?
  4. Wat ging er vandaag goed? En supergoed?
  5. Wat had je wel minder willen doen vandaag?
  6. Wat heb je allemaal gemaakt vandaag?
  7. Wat heb je ontdekt vandaag?
  8. Wat heb je vandaag geleerd?
  9. Wat heb je vandaag voor het eerst in je leven gedaan?
  10. Wat hoop je dat nog voor het eind van het schooljaar gaat veranderen?
  11. Wat is de coolste plek in de klas / op school?
  12. Wat is je favoriete onderdeel van de lunch?
  13. Wat vond je het lekkerste vandaag om te eten tijdens lunch?
  14. Wat vond je het moeilijkste van de dag?
  15. Wat was er niet zo leuk vandaag?


De kunst van het stellen van vragen en doorvragen bij je schoolgaande kinderen

 
  1. Wat was het beste dat je vandaag hebt meegemaakt?
  2. Wat was het leukste dat je vandaag hebt meegemaakt?
  3. Wat was het slechtste dat je vandaag hebt gemaakt?
  4. Wat was je favoriete onderdeel van de dag?
  5. Wat was vandaag "een raar verhaal"?
  6. Wat was vandaag niet zo leuk?
  7. Wat zei de juf vandaag het meest?
  8. Wat zou je morgen anders doen op school vergeleken met vandaag?
  9. Welk cijfer zou je de dag geven?
  10. Welk regel van juf vind je het lastige om te volgen?
  11. Welke vragen heb je gesteld vandaag?
  12. Wie in de klas mag wel wat leuker / aardiger/ [andere eigenschap] doen?
  13. Wie in je klas is het tegenovergesteld van hoe jij bent?
  14. Wie is het grappigste in je klas?
  15. Zijn er ook kindjes die het lekker vinden om alleen te zijn in de pauze?
  16. Met wie heb je vandaag gespeeld in de pauze?
  17. Wat hebben andere kinderen eigenlijk op hun brood? (vervolgvraag: en wat lijkt jou lekker hiervan?)
  18. Was je nog boos op iemand? (wel oppassen dat je de vraag niet te vaak stelt; het ideaal is natuurlijk niet om boos te zijn).
  19. En, had je een lekkere schooldag? (maar let op: deze kan - net als de vraag "Hoe was het op school?" - te algemeen zijn voor het kind. Een eventuele vervolgvraag zou zijn: "Wat maakte dan dat je het vandaag wel/geen lekkere dag op school vond?)
  20. Heb je nog nieuwtjes?

Heb je aanvullende vragen die jij stelt of andere ouders hebt horen stellen? We horen ze graag! Bijvoorbeeld via Twitter.