Nieuwsgierigheid
Aan een vreemde vragen stellen? Begroet iemand op een open manier.
Ryanne van Dorst wordt op social media geroemd om haar manier van contact leggen met mensen in het programma Nachtdieren. Maar hoe doet ze dit nu precies? Hieronder vind je overzicht van de vraagtechnieken en de vragen die ze stelt om midden in de nacht een gesprek met iemand te starten. De belangrijkste les: neem tijdens het begroeten een open houding aan die past bij hoe je bent. Misschien wel interessant als je zelf een gesprek wilt beginnen met vreemden?
Laatst bijgewerkt op 27-05-2019 (vraagtip benadrukt).
Weer actueel: januari 2020
Voor als je het programma niet kent een korte introductie. In Nachtdieren gaat Ryanne van Dorst op zoek naar het mysterie van de nacht. Ze trekt voor het programma met een Mustang door Nederland en spreekt in de nacht - samen met een cameraman - allerlei mensen aan. Vaak lukt dit, soms ook niet.
Het is interessant om te zien hoe ze met vreemden in gesprek komt. Na het zien van de afleveringen, zie ik bij Ryanne zeven vraagtechnieken terug. Omdat jij er misschien ook iets aan kunt hebben, volgt hier een overzichtje. Met name vraagtip 6 en 7 zijn m.i. goed.
Analyse
Dit is misschien wel de bekendste manier om met iemand in gesprek te komen. Als we in onze trainingen oefenen met smalltalk vragen, leren we de deelnemers dan ook altijd dit soort vragen te stellen. Probeer iets te vinden wat opvalt en benoem dit expliciet in de vraag.
Wat Ryanne ook goed doet, is dat ze hier een gesloten vraag stelt. Het is namelijk onzin dat je altijd open vragen zou moeten stellen. In dit geval is het bijvoorbeeld voor de jongen bijna onmogelijk om de vraag niet te te beantwoorden. Natuurlijk is hij eruit gezet.
Vervolgens ga je doorvragen. Een slimme vraagtechniek.
Wil je meer weten over de kunst van doorvragen?
Vind je het lastig om iets te zien waarover je een vraag kunt stellen? Vaak is het weer of de temperatuur een prima vertrekpunt. Ryanne doet dit bijvoorbeeld in aflevering 4. Ze loopt een benzinestation binnen met: Brrrr... koud. Wat zit jij lekker warm erbij. Heel de nacht?
Andere voorbeelden van Ryanne vind je in aflevering 1: Hoi, zo ben jij aan het spuiten? Wat zijn jullie aan het doen? (aan medewerkers van de RET in Rotterdam die wissels aan het schoonspuiten zijn) en in aflevering 2: Hallo, bijt ie? (aan een vrouw die een hondje uitlaat).
Analyse
Je ziet dat de context van het programma hier al genoeg is. Dat gelukje heeft Ryanne. Het is midden in de nacht! De norm is echter dat je in de nacht niet op straat bent.
Het afwijkende door laten sluimeren in een vraag is soms al voldoende om met een vraag een gesprek te starten. Want wat goed is aan de vraag van Ryanne is dat ze dit niet expliciet uitspreekt. Met de woorden eigenlijk en nog benadrukt Ryanne dit enkel in de vraag (ook door de intonatie). Merk het verschil tussen deze drie vragen:
Nog een voorbeeld van een dergelijke vraag van Ryanne is Doe je altijd de deur open midden in de nacht? (aflevering 1, 8:41). Hier maakt ze met het woordje altijd duidelijk dat er iets afwijkend is ten opzichte van wat normaal is. Of Waarom bent u NU nog wakker? (aflevering 1, 25:00) en in aflevering 2: Hoi, mag ik jou iets vragen, waarom ben je NOG wakker? (aflevering 2, 15:34)
Analyse
Ryanne wordt ineens wat formeler. Ze stelt zich voor (wat ze in aflevering 2 en verder ineens minder doet) en begint dan met het vraaggesprek. Iets wat je zelf natuurlijk niet snel doet als je een vreemde aanspreekt. Voorstellen en meteen een vraag stellen kan echter wel prima werken als je zelf in functie bent.
Verkopers in de stad zie je hier bijvoorbeeld soms gebruik van maken. Dan komen ze op je af en stellen ze zich voor aan je. Dit kan slim zijn (maar let op: soms raken mensen ook juist geĆÆrriteerd hierdoor).
Analyse
Het noemen van de naam van de ander (als je deze snel hebt kunnen achterhalen) is een goede manier om iemand open te laten stellen voor jou. Mensen vinden het fijn om hun naam te horen. Je ziet bijvoorbeeld de documentairemaker Louis Theroux dit ook veel doen als hij zijn vragen stelt.
Dit is meteen het grote voordeel van je voorstellen: je komt achter de naam van de ander.
Analyse
Ook wij hebben het eerder geschreven: je kunt beter geen dubbele vragen stellen. Het probleem is namelijk dat de ander dan niet weet wat hij of zij moet antwoorden. En het gesprek dan een kant op gaat die jij niet wilt.
Er zijn echter uitzonderingen op deze regel.
Als beginvraag kan een dubbele vraag namelijk goed werken. Helemaal als de eerste vraag enkel bedoeld is om een relatie met de ander op te bouwen. De Hoe is het? of Hoe gaat het?-vraag worden hier vaak voor gebruikt. Het is namelijk een 'vraag' waarop we niet direct een antwoord verwachten, maar die wel iets van beginnende interesse toont. Door direct een tweede vraag te stellen, komt het gesprek al snel op gang. Zo ook hier bij Ryanne.
Nog een voorbeeld uit aflevering 1 (29:30): Hallo. Hoi. Hoe is het? Lekker geslapen? (aan een vrachtwagenchauffeur die de dag begint).
De belangrijkste vraagtechnieken zijn echter de volgende:
Analyse
Het zo snel mogelijk opbouwen van een relatie met de ander is dus erg belangrijk. Onderschat hierbij niet het belang van hoe je de ander begroet. In het algemeen geldt: hoe authentieker en tegelijkertijd hoe meer open, hoe beter. De hoi van Ryanne past goed bij haar. En is ook open qua toon.
Onze ervaring is dat als je op jouw manier iemand begroet (dus niet heel gemaakt), dat anderen zich waarschijnlijk al eerder op hun gemak zullen voelen. En zich open stellen voor jouw vragen. Als jouw manier van groeten vervolgens ook nog open is qua toon / non-verbaal gedrag, komt het helemaal goed.
Gaat het nooit mis? Natuurlijk wel. Zo zie je bij Ryanne ook wel dat een bepaalde groep afhaakt nadat ze de ander heeft begroet (aflevering 4 in het benzinestation, vanaf 19:00). Of zal de aanwezigheid van een camera hier van invloed zijn geweest?
Met een open begroeting, die het liefst goed bij je past, opent de ander zich eerder voor jou. En zullen ze eerder open staan voor jouw vragen.
Offtopic, maar een leuk experiment is om een dag lang anderen niet te begroeten, maar vanuit het niets te beginnen met aanspreken en vragen stellen. Veel mensen zullen je met verbazing aankijken.
Leuk om na te denken: wat is jouw manier om iemand te begroeten?
Analyse
Hier zie je weer dat Ryanne gebruik maakt van het vreemde van de situatie (zie vraagtechniek 2 hierboven), maar nu ook de overdrijving gebruikt om de ander een open houding te geven.
Daarnaast zie je hier ook weer de dubbele vraag. In dit geval is de tweede vraag - de overdrijving - echter een voorbeeld van de eerste. Ook in zo'n geval kan een dubbele vraag handig zijn.
Het geven van een voorbeeld is sowieso een nuttige vraagtechniek om in te zetten (zeker in combinatie met een overdrijving). Dit doet Ryanne bijvoorbeeld ook als ze aan mensen die bij een kampvuur staan de volgende vraag stelt: Hoi, Wat staan jullie hier te doen? Hebben jullie een feestje? Door het gebruik van het woord feestje zie je de mensen ontspannen.
Pas echter wel op met het geven van dergelijke voorbeeldvragen. Als de mensen bij elkaar waren gekomen om iemand te herdenken, dan had de vraag misschien niet het gewenste effect gehad.
En wees gerust, soms stelt Ryanne ook wel eens een mindere vraag.
Zo probeert ze in aflevering 1 twee fietsers te stoppen met de vraag Mag ik jullie iets vragen? Hun antwoord (hard doorfietsend): "nee, sorry". Nu merk je in de hele serie dat de aanwezigheid van de camera ook niet meewerkt, maar misschien is het ook geen goede startvraag. Ryanne heeft het zelf gelukkig ook door:
š
Nou Ryanne, dat valt best mee hoor. Of zoals Annelies het op Twitter het mooi verwoordde:
En dat is het.
Verder lezen:
Laatst bijgewerkt op 27-05-2019 (vraagtip benadrukt).
Weer actueel: januari 2020
 |
Voor als je het programma niet kent een korte introductie. In Nachtdieren gaat Ryanne van Dorst op zoek naar het mysterie van de nacht. Ze trekt voor het programma met een Mustang door Nederland en spreekt in de nacht - samen met een cameraman - allerlei mensen aan. Vaak lukt dit, soms ook niet.
Het is interessant om te zien hoe ze met vreemden in gesprek komt. Na het zien van de afleveringen, zie ik bij Ryanne zeven vraagtechnieken terug. Omdat jij er misschien ook iets aan kunt hebben, volgt hier een overzichtje. Met name vraagtip 6 en 7 zijn m.i. goed.
1. Vraag naar iets wat je is opgevallen.
Ryanne is duidelijk nieuwsgierig van aard (wil weten hoe dingen werken en wat mensen beweegt) en stelt hiertoe veel vragen. Dit kunnen ook goede startvragen opleveren. Bijvoorbeeld aan een jongen die net een cafƩ is uitgezet (aflevering 4). De beginvraag van Ryanne: Hoi, ben je er nu uitgezet?Analyse
Dit is misschien wel de bekendste manier om met iemand in gesprek te komen. Als we in onze trainingen oefenen met smalltalk vragen, leren we de deelnemers dan ook altijd dit soort vragen te stellen. Probeer iets te vinden wat opvalt en benoem dit expliciet in de vraag.
Wat Ryanne ook goed doet, is dat ze hier een gesloten vraag stelt. Het is namelijk onzin dat je altijd open vragen zou moeten stellen. In dit geval is het bijvoorbeeld voor de jongen bijna onmogelijk om de vraag niet te te beantwoorden. Natuurlijk is hij eruit gezet.
Vervolgens ga je doorvragen. Een slimme vraagtechniek.
Wil je meer weten over de kunst van doorvragen?
Vind je het lastig om iets te zien waarover je een vraag kunt stellen? Vaak is het weer of de temperatuur een prima vertrekpunt. Ryanne doet dit bijvoorbeeld in aflevering 4. Ze loopt een benzinestation binnen met: Brrrr... koud. Wat zit jij lekker warm erbij. Heel de nacht?
Andere voorbeelden van Ryanne vind je in aflevering 1: Hoi, zo ben jij aan het spuiten? Wat zijn jullie aan het doen? (aan medewerkers van de RET in Rotterdam die wissels aan het schoonspuiten zijn) en in aflevering 2: Hallo, bijt ie? (aan een vrouw die een hondje uitlaat).
2. Benoem in de startvraag het impliciet afwijkende.
Een groep jongens die midden in de nacht buiten staan, duidelijk onderweg naar of uit een kroeg, laat zich makkelijk aanspreken (aflevering 4). We horen dan de standaard startvraag van Ryanne die ze in deze serie vaker gebruikt: Hoi, wat doen jullie eigenlijk nog wakker? De jongens reageren direct; het gesprek is begonnen.Analyse
Je ziet dat de context van het programma hier al genoeg is. Dat gelukje heeft Ryanne. Het is midden in de nacht! De norm is echter dat je in de nacht niet op straat bent.
Het afwijkende door laten sluimeren in een vraag is soms al voldoende om met een vraag een gesprek te starten. Want wat goed is aan de vraag van Ryanne is dat ze dit niet expliciet uitspreekt. Met de woorden eigenlijk en nog benadrukt Ryanne dit enkel in de vraag (ook door de intonatie). Merk het verschil tussen deze drie vragen:
- Wat doen jullie eigenlijk nog wakker?
- Wat doen jullie nog wakker?
- Wat doen jullie hier?
Nog een voorbeeld van een dergelijke vraag van Ryanne is Doe je altijd de deur open midden in de nacht? (aflevering 1, 8:41). Hier maakt ze met het woordje altijd duidelijk dat er iets afwijkend is ten opzichte van wat normaal is. Of Waarom bent u NU nog wakker? (aflevering 1, 25:00) en in aflevering 2: Hoi, mag ik jou iets vragen, waarom ben je NOG wakker? (aflevering 2, 15:34)
3. Ben je zelf in functie? Maak hier gebruik van. Bijvoorbeeld door je voor te stellen.
Sommige mensen zie je duidelijk geĆÆmponeerd zijn door Ryanne en de camera (midden in de nacht dus met een felle lamp). Wat slim is van Ryanne is dat ze zich dan voorstelt. Bijvoorbeeld in aflevering 1: Hallo. Sorry. Hoi. Ik ben Ryanne. [ik ben Frans] Hai Frans. Hoe is het? Wat sta je hier te doen zo op straat?Analyse
Ryanne wordt ineens wat formeler. Ze stelt zich voor (wat ze in aflevering 2 en verder ineens minder doet) en begint dan met het vraaggesprek. Iets wat je zelf natuurlijk niet snel doet als je een vreemde aanspreekt. Voorstellen en meteen een vraag stellen kan echter wel prima werken als je zelf in functie bent.
Verkopers in de stad zie je hier bijvoorbeeld soms gebruik van maken. Dan komen ze op je af en stellen ze zich voor aan je. Dit kan slim zijn (maar let op: soms raken mensen ook juist geĆÆrriteerd hierdoor).
4. Gebruik de naam van de ander in de vraag.
De vraag die Ryanne aan Frans stelt (zie vorige punt) is uiteindelijk: Hai Frans. Hoe is het? Wat sta je hier te doen zo op straat? Wat ze hier doet, zie je terug in meer afleveringen. Ze herhaalt de naam van de persoon die ze interviewt.Analyse
Het noemen van de naam van de ander (als je deze snel hebt kunnen achterhalen) is een goede manier om iemand open te laten stellen voor jou. Mensen vinden het fijn om hun naam te horen. Je ziet bijvoorbeeld de documentairemaker Louis Theroux dit ook veel doen als hij zijn vragen stelt.
Dit is meteen het grote voordeel van je voorstellen: je komt achter de naam van de ander.
5. Mag best hoor: stel eens een dubbele vraag
Ik ga nog even terug naar het gesprek met Frans (aflevering 1). De startvraag luidde dus: Hai Frans. Hoe is het? Wat sta je hier te doen zo op straat? Je ziet dat Ryanne eigenlijk twee vragen stelt. Eerst stelt ze de vraag Hoe is het? En daarna direct de vraag Wat sta je hier te doen zo op straat? Het is genoeg om met Frans in gesprek te komen.Analyse
Ook wij hebben het eerder geschreven: je kunt beter geen dubbele vragen stellen. Het probleem is namelijk dat de ander dan niet weet wat hij of zij moet antwoorden. En het gesprek dan een kant op gaat die jij niet wilt.
Er zijn echter uitzonderingen op deze regel.
Als beginvraag kan een dubbele vraag namelijk goed werken. Helemaal als de eerste vraag enkel bedoeld is om een relatie met de ander op te bouwen. De Hoe is het? of Hoe gaat het?-vraag worden hier vaak voor gebruikt. Het is namelijk een 'vraag' waarop we niet direct een antwoord verwachten, maar die wel iets van beginnende interesse toont. Door direct een tweede vraag te stellen, komt het gesprek al snel op gang. Zo ook hier bij Ryanne.
Nog een voorbeeld uit aflevering 1 (29:30): Hallo. Hoi. Hoe is het? Lekker geslapen? (aan een vrachtwagenchauffeur die de dag begint).
De belangrijkste vraagtechnieken zijn echter de volgende:
6. Vergeet niet eerst op jouw manier iemand zo open mogelijk te begroeten voordat je een vraag stelt.
Als je het nog nooit hebt gehoord, dan zou je even een aflevering moeten terugzien. Ryanne heeft namelijk een nogal kenmerkende manier om mensen te begroeten. Het is de typische Ryanne-Hoiiii. Dit gebruikt ze vrij consequent.Analyse
Het zo snel mogelijk opbouwen van een relatie met de ander is dus erg belangrijk. Onderschat hierbij niet het belang van hoe je de ander begroet. In het algemeen geldt: hoe authentieker en tegelijkertijd hoe meer open, hoe beter. De hoi van Ryanne past goed bij haar. En is ook open qua toon.
Onze ervaring is dat als je op jouw manier iemand begroet (dus niet heel gemaakt), dat anderen zich waarschijnlijk al eerder op hun gemak zullen voelen. En zich open stellen voor jouw vragen. Als jouw manier van groeten vervolgens ook nog open is qua toon / non-verbaal gedrag, komt het helemaal goed.
Gaat het nooit mis? Natuurlijk wel. Zo zie je bij Ryanne ook wel dat een bepaalde groep afhaakt nadat ze de ander heeft begroet (aflevering 4 in het benzinestation, vanaf 19:00). Of zal de aanwezigheid van een camera hier van invloed zijn geweest?
Met een open begroeting, die het liefst goed bij je past, opent de ander zich eerder voor jou. En zullen ze eerder open staan voor jouw vragen.
Offtopic, maar een leuk experiment is om een dag lang anderen niet te begroeten, maar vanuit het niets te beginnen met aanspreken en vragen stellen. Veel mensen zullen je met verbazing aankijken.
Leuk om na te denken: wat is jouw manier om iemand te begroeten?
7. Gebruik overdrijving in je vraag om de ander te laten ontdooien
Soms gooit Ryanne er de nodige humor in. Neem aflevering 4 waar ze midden in de nacht op een begraafplaats twee mensen tegenkomt die op het eerste gezicht zich niet heel verdacht gedragen. Achteraf blijken ze bezig te zijn met flora- en faunaonderzoek voor de Wet Natuurbescherming. Ryanne opent met: Wat zijn jullie aan het doen? Zijn jullie graven aan het roven?Analyse
Hier zie je weer dat Ryanne gebruik maakt van het vreemde van de situatie (zie vraagtechniek 2 hierboven), maar nu ook de overdrijving gebruikt om de ander een open houding te geven.
Daarnaast zie je hier ook weer de dubbele vraag. In dit geval is de tweede vraag - de overdrijving - echter een voorbeeld van de eerste. Ook in zo'n geval kan een dubbele vraag handig zijn.
Het geven van een voorbeeld is sowieso een nuttige vraagtechniek om in te zetten (zeker in combinatie met een overdrijving). Dit doet Ryanne bijvoorbeeld ook als ze aan mensen die bij een kampvuur staan de volgende vraag stelt: Hoi, Wat staan jullie hier te doen? Hebben jullie een feestje? Door het gebruik van het woord feestje zie je de mensen ontspannen.
Pas echter wel op met het geven van dergelijke voorbeeldvragen. Als de mensen bij elkaar waren gekomen om iemand te herdenken, dan had de vraag misschien niet het gewenste effect gehad.
Minder goede startvragen?
Bovenstaande vraagtechnieken kunnen je mogelijk helpen. Het helpt in ieder geval al als je ze reeds herkent.En wees gerust, soms stelt Ryanne ook wel eens een mindere vraag.
Zo probeert ze in aflevering 1 twee fietsers te stoppen met de vraag Mag ik jullie iets vragen? Hun antwoord (hard doorfietsend): "nee, sorry". Nu merk je in de hele serie dat de aanwezigheid van de camera ook niet meewerkt, maar misschien is het ook geen goede startvraag. Ryanne heeft het zelf gelukkig ook door:
"Oke, Dat is ook het slechtste wat je kunt zeggen. Mag ik je wat vragen? Dan kunnen ze gewoon nee zeggen! Ik ben zo'n slechte presentator! Waarom huren jullie me in?!"
š
Nou Ryanne, dat valt best mee hoor. Of zoals Annelies het op Twitter het mooi verwoordde:
Prachtige momenten en mensen door oprecht vragen en luisteren#nachtdieren.
En dat is het.
Verder lezen:
