Filosofie

Top 10 gedachte-experimenten in de filosofie

maart 21, 2014

Een beetje filosoof kent de vele standaard gedachte-experimenten die andere filosofen in het verleden hebben beschreven. Handig om te kennen en leuk om anderen op te bevragen. Sterker, volgens sommige filosofen zijn gedachte-experimenten het instrument bij uitstek voor de filosoof. Juist omdat gedachte-experimenten ons dwingen om na te denken over wat we vinden.

Hieronder vind je een overzicht van mijn favoriete tien gedachte-experimenten (met daarachter een link naar een eenvoudige toelichting).

Vind je ondertussen onderstaande gedachte-experimenten te lastig, te lang of te filosofisch? Klik hier voor een bijdrage met meer dan 50 voorbeelden van eenvoudige gedachte-experimenten, stel-dat-vragen en wat-als-vragen.

Gedachte experimenten filosofie

Het Trolley-probleem (Philippa Foot / Thomsons) Wikipedia
De sluier van onwetendheid (John Rawls) Wikipedia
De allegorie van de grot (Plato) Wikipedia
De natuurtoestand (met name bekend van Locke, Hobbes en Rousseau) Wikipedia
Het schip van Theseus (diverse filosofen) Wikipedia
De grootvaderparadox (diverse filosofen) Wikipedia
De Chinese kamer (Searle) Wikipedia
Hersenen in een vat (Putnam) Wikipedia
De tikkende-bom-scenario's Wikipedia
Achilles en de schildpad (Zeno) Wikipedia

Buiten de top 10 maar misschien wel minstens zo interessant:

Schrödingers kat (Schrödinger) Wikipedia
De Ezel van Buridan (Aristoteles, Buridan, al-Ghazali) Wikipedia
De Lamp van Thomson (Thomson) Wikipedia
De paradox van plaats (Zeno) Plato
De granen van Millet (Zeno) Plato
De pijl (Zeno) Plato
De plank van Carneades (Carneades of Cyrene) Wikipedia
De paradox van de rechtszaak (Protagoras) Wikipedia
De dichotomie van de loper (Zeno) Plato
De leugenaarsparadox (diverse filosofen) Wikipedia
De paradox van de hoop (Eubuliedes van Milete) Wikipedia
De paradox van de kale man (Eubuliedes van Milete) Wikipedia
De tegenvoorbeelden van Frankfurt (Frankfurt) Wikipedia
Het probleem van het lijden en God (Epicurus, Mackie) Wikipedia
De paradox van de almachtige God (Averroes) Wikipedia
De onverwachte ophanging (Bron onbekend) Wikipedia
Newcombs probleem / paradox (Newcomb / Nozick) Wikipedia
Gettier's tegenvoorbeelden (Gettier) Wikipedia
De paradox van de teletransporter (Parfit) Wikipedia
Het disquotational principe (Kripke) Wikipedia
De simulatiehypothese (Bostrom) Wikipedia

Meer weten? Een interessant boek over gedachte-experimenten is The Pig That Wants to Be Eaten: 100 Experiments for the Armchair Philosopher van Julian Baggini.