Top 10 gedachte-experimenten in de filosofie

Een beetje filosoof kent de vele standaard gedachte-experimenten die andere filosofen in het verleden hebben beschreven. Handig om te kennen en leuk om anderen op te bevragen. Sterker, volgens sommige filosofen zijn gedachte-experimenten het instrument bij uitstek voor de filosoof. Juist omdat gedachte-experimenten ons dwingen om na te denken over wat we vinden.

Hieronder vind je een overzicht van mijn favoriete tien gedachte-experimenten (met daarachter een link naar een eenvoudige toelichting).

Vind je ondertussen onderstaande gedachte-experimenten te lastig, te lang of te filosofisch? Klik hier voor een bijdrage met meer dan 50 voorbeelden van eenvoudige gedachte-experimenten, stel-dat-vragen en wat-als-vragen.

1. Het Trolley-probleem (Philippa Foot / Thomsons) Wikipedia
2. De sluier van onwetendheid (John Rawls) Wikipedia
3. De allegorie van de grot (Plato) Wikipedia
4. De natuurtoestand (met name bekend van Locke, Hobbes en Rousseau) Wikipedia
5. Het schip van Theseus (diverse filosofen) Wikipedia
6. De grootvaderparadox (diverse filosofen) Wikipedia
7. De Chinese kamer (Searle) Wikipedia
8. Hersenen in een vat (Putnam) Wikipedia
9. De tikkende-bom-scenario's Wikipedia
10. Achilles en de schildpad (Zeno) Wikipedia

Buiten de top 10 maar misschien wel minstens zo interessant:

1. Schrödingers kat (Schrödinger) Wikipedia
2. De Ezel van Buridan (Aristoteles, Buridan, al-Ghazali) Wikipedia
3. De Lamp van Thomson (Thomson) Wikipedia
4. De paradox van plaats (Zeno) Plato
5. De granen van Millet (Zeno) Plato
6. De pijl (Zeno) Plato
7. De plank van Carneades (Carneades of Cyrene) Wikipedia
8. De paradox van de rechtszaak (Protagoras) Wikipedia
9. De dichotomie van de loper (Zeno) Plato 
10. De leugenaarsparadox (diverse filosofen) Wikipedia 
11. De paradox van de hoop (Eubuliedes van Milete) Wikipedia
12. De paradox van de kale man (Eubuliedes van Milete) Wikipedia
13. De tegenvoorbeelden van Frankfurt (Frankfurt) Wikipedia 
14. Het probleem van het lijden en God (Epicurus, Mackie) Wikipedia
15. De paradox van de almachtige God (Averroes) Wikipedia
16. De onverwachte ophanging (Bron onbekend) Wikipedia
17. Newcombs probleem / paradox (Newcomb / Nozick) Wikipedia 
18. Gettier's tegenvoorbeelden (Gettier) Wikipedia 
19. De paradox van de teletransporter (Parfit) Wikipedia
20. Het disquotational principe (Kripke) Wikipedia 
21. De simulatiehypothese (Bostrom) Wikipedia  

Meer weten? Een interessant boek over gedachte-experimenten is The Pig That Wants to Be Eaten: 100 Experiments for the Armchair Philosopher van Julian Baggini.