De vragen die filosofen zich stelden

In onderstaande vragenlijst vind je meer dan 100 klassieke filosofische vragen. Het is een overzicht met dé vragen die bekende filosofen in het verleden zich hebben gesteld. 

Laatste update: 07-02-2021

 

Nu hebben we je eerder deze vragenlijst met meer dan 270 filosofische vragen aangereikt. Het verschil tussen deze vragenlijst en onderstaande vragenlijst is dat je hieronder enkel filosofische vragen ziet die door "echte" filosofen in het verleden gesteld zijn. In de lijst met vragen in deze eerdere lijst vind je filosofische vragen die bedacht zijn (mede om je te laten zien hoe makkelijk het is om zelf filosofische vragen te bedenken). 

Hieronder vind je dus de vragen van bekende en minder bekende filosofen. Nu liepen we bij het maken van onderstaande vragenlijst wel tegen twee problemen aan.
 

Wanneer is een vraag een klassieke filosofische vraag?

Het eerste probleem is een definitieprobleem. Wat maakt een vraag nu precies een filosofische vraag en vervolgens een klassieke filosofische vraag? Om het niet te complex te maken, hebben we de volgende criteria gebruikt:

• Het is een vraag die door een bekende filosoof is gesteld (mag ook impliciet).
• De vraag / kwestie en de filosoof zijn beschreven in een of meerdere (inleidende) filosofieboeken.
• Alle filosofische disciplines moeten terugkomen: epistemologie, natuurfilosofie, ethiek, logica, et cetera.
• Om het overzichtelijk te houden, willen we tegen de 100 à 110 vragen op de lijst.

 
Kun je over deze criteria discussiëren? Zeker.

Welke filosoof heeft die vraag gesteld dan?

Het tweede probleem was dat we in het begin ook de naam van de filosoof achter de vraag gingen opnemen. Al snel bleek dat dit in de praktijk niet te doen was. Bepaalde kwesties worden namelijk domweg door meerdere filosofen besproken en bevraagd.

 

Neem je dan de eerste filosoof die de vraag gesteld heeft? In dat geval kom je vaak bij een van de drie klassieke filosofen terecht: Socrates, Plato en Aristoteles. Of is een verwijzing naar Plato voldoende. Zoals de filosoof Alfred North Whitehead het stelde:

"De filosofie van de laatste 2500 jaar is niets dan een voetnoot bij Plato."

Om die reden vind je geen filosofen genoemd. Zou je echter een bepaalde vraag toch willen toerekenen aan één specifieke filosoof dan lezen we het natuurlijk graag.

De vragenlijst met  klassieke filosofische vragen

1. Waar is het universum van gemaakt?
2. Wat was er het eerst?
3. Zijn er andere werelden?
4. Waarom zijn er dingen?
5. Wat maakt ons mens?
6. Hebben we een ziel?
7. Hebben we een vrije wil?
8. Wat maakt ons anders dan (andere) dieren?
9. Hebben dieren rechten?
10. Kunnen dieren redeneren?
11. Hebben alleen mensen een geest?
12. Wat maakt het dat we geen mensen willen eten?
13. Wat is ons bewustzijn?
14. Wat is tijd?
15. Bestaat het verleden?
16. Zal de geschiedenis ooit ten einde komen?
17. Wat is de relatie tussen tussen tijd en het zijn van dingen / van ons?
18. Is tijdreizen begripsmatig mogelijk?

19. Wat maakt iets kunst?
20. Zit er vooruitgang in de kunst?
21. Moet kunst mooi zijn?
22. Is schoonheid altijd persoonlijk?
23. Hoe weet je of dat wat jij ervaart hetzelfde is wat anderen ervaren?
24. Zijn er universele waarden (en normen)?
25. Wat is het verschil tussen geloven en weten?
26. Kunnen wij weten hoe het is om een vleermuis te zijn?
27. Is wat je ziet wat er is?
28. Hoe weet je zeker dat je niet je leven droomt?
29. Wat kun je kennen?
30. Waar kun je zeker van zijn?
31. Is de waarheid relatief of een kwestie van smaak?
32. Wat is het verschil tussen kennis en mening?
33. Wat maakt wiskunde / berekeningen waar?
34. Wat maakt iets wetenschap?
35. Kan wetenschap samengaan met religie?
36. Is er vooruitgang in de filosofie / wijsbegeerte?
37. Kunnen twee theorieën over onze wereld tegelijkertijd waar zijn?
38. Ben jij jezelf?
39. Ben je uniek?

40. Wat mag ik hopen?
41. Is er leven na de dood?
42. Is het irrationeel om bang te zijn voor de dood?
43. Wat betekent het om te zijn?
44. Hebben de woorden die we uitspreken betekenis?
45. Is de zin "Deze zin is niet waar" waar of niet waar?
46. Wat is het goede leven?
47. Moet je anderen helpen?
48. Mag je wraak nemen?
49. Wat betekent het om vrienden te zijn?
50. In hoeverre ben jij je uiterlijk?
51. Bestaat toeval?
52. Is alles in onze wereld bepaald (voorbeschikt / gedetermineerd)?
53. In hoeverre lijkt God op ons?
54. Waarin zijn alle dingen?
55. Waarom is er iets en niet niets?
56. Beïnvloeden materie en geest elkaar?
57. Bestaan wonderen?
58. Kan God kwaadaardig zijn?
59. Wat is rechtvaardig?
60. Wat maakt iets goed?
61. Hebben we elkaar nodig?
62. Zijn onze morele waarden en normen relatief? 
63. Is tegen marteling zijn een kwestie van smaak?
64. Is het moreel fout om geld uit te geven aan overbodige zaken terwijl er aan de andere kant van de wereld mensen doodgaan?
65. Is er iets fout aan seks tussen een broer en een zus ondanks gebruik van voorbehoedsmiddelen en met instemming? 
66. Mag iemand zelf kiezen wanneer hij en hoe hij wil sterven?
67. Mag je een terrorist martelen voor informatie?
68. Moet prostitutie geoorloofd zijn?
69. Moet orgaandonatie verplicht zijn?
70. Wat is er fout aan seks met dieren?

71. Zou je jezelf als slaaf moeten kunnen verkopen?
72. Wat houdt de ware deugd in?
73. Bestaat er een absolute plicht (tot bepaald handelen)?
74. Heeft bloedverwantschap een morele waarde?
75. Wanneer is het moreel juist om niet een wet / regel te volgen?
76. Wat is het doel van wetgeving?
77. Wat betekent het om verlicht te zijn?
78. Moet ons handelen nut hebben?
79. Is er een morele wet die je altijd moet volgen?
80. Wat is het hoogste goed?
81. Zijn meer keuzes altijd beter?
82. Kunnen we helemaal vrij zijn?
83. Bestaat God?
84. Als God weet wat er gaat gebeuren, zijn wij dan wel vrij?
85. Kunnen er meerdere goden zijn? 
86. Kan God een steen maken die hij zelf niet kan optillen?
87. Is wat wij zijn bepaald door onze natuur of door onze omgeving?
88. In hoeverre is het juist in te grijpen in de natuur?
89. Waar dient het leven voor?
90. Hoe bepaal je het verschil tussen goed en fout?
91. Kunnen computers (ooit) verliefd worden?
92. Als iemand een computer bouwt die alles kan wat een mens kan, is het dan een mens?
93. Als een boom omvalt maar er is niemand bij, maakt het dan toch geluid?
94. Zijn wij mensen productiemiddelen?
95. Waar heb je pijn als je kiespijn hebt?
96. Wat zou je liever willen zijn: een mens met zorgen of een varken zonder zorgen?
97. Wat is een emotie?
98. Is democratie altijd wenselijk?
99. Kan een dictator goed zijn?
100. Is vaderlandsliefde irrationeel?
101. In hoeverre is het geoorloofd je eigen cultuur te beschermen?
102. Is ras een biologisch of een sociaal / cultureel idee? 
103. Zou je overal in de wereld moeten kunnen wonen?
104. Kan een oorlog ooit rechtvaardig zijn?
105. Zijn wij mensen gelijkwaardig?
106. Zijn filosofische vragen onzinvragen / onzinnige vragen?

Wittgenstein: "De meeste filosofische beweringen en vragen zijn niet onwaar, maar onzinnig. Wij kunnen daarom geen antwoord geven op dit soort vragen, we kunnen slechts vaststellen dat ze onzinnig zijn." (Tractatus Logico Philosophicus 4.0.0.3)

Heb je aanvullende vragen? Zijn we vragen vergeten? We horen ze graag! En als je op zoek gaat naar een antwoord, vergeet dan niet door te vragen. Helemaal bij de ja-neevragen (een filosofische vraag zal zelden met ja of nee beantwoord kunnen worden).